اثر توسعه فرآیند جذب و انباشت دی‌اکسیدکربن بر تقاضای حامل‌های انرژی و رشد اقتصادی در ایران با استفاده از روش تعادل عمومی محاسبه پذیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

امروزه اثرات گلخانه‌ای ناشی از مصرف حامل‌های انرژی و خصوصاً انتشار دی‌اکسیدکربن باعث نگرانی اکثر جوامع توسعه یافته دنیا شده ‎است. لذا کشورهای توسعه­یافته جهت حرکت به سمت اقتصاد کم‎کربن به ابزارها و روش‌های متفاوتی متوسل گردیده‌اند. جذب و انباشت ‌دی‎اکسیدکربن رویکردی فناورانه جهت کاهش انتشار ‌دی‎اکسیدکربن به­شمار می‌رود. این روش تنها رویکرد مؤثر و پایدار منحصر بفرد در دنیاست که کشورها را برای رسیدن به اقتصاد با سطح بهینه دی‌اکسیدکربن سوق می‏دهد. در این مطالعه‎ از روش تعادل‌عمومی‌محاسبه‌پذیر و جدول داده - ستانده ملی سال 1390 مرکز آمار ایران استفاده شده‌است.
 نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که بخش‌های کلیدی فرآیند جذب و انباشت دی‎اکسیدکربن در اقتصاد ایران؛ بخش‌های کشاورزی و دامپروری، حمل­ونقل و سیمان می‌باشند، که این فرآیند با کاهش میزان کربن موجود در اقتصاد و رساندن آن به میزان بهینه، تأثیر بسزایی در افزایش تقاضا برای حامل‌های انرژی به­ویژه در بخش حمل­ونقل و سیمان به نسبت سایر بخش‌ها خواهد داشت. همچنین توسعه فرآیند جذب و انباشت دی‎اکسیدکربن منجر به افزایش بیشتری در تقاضای نفت گاز، گازوئیل، نفت کوره، زغال سنگ نسبت به سایر حامل‌های انرژی می‌شود. بنابراین توسعه فرآیند جذب و انباشت دی‎اکسیدکربن با کاهش مشکل آلایندگی حامل‌های انرژی موجب افزایش تقاضا برای آن‌ها شده و در نهایت سبب افزایش تولیدناخالص­داخلی خواهد شد. لذا اجرا و توسعه این فرآیند می‌تواند رشد اقتصادی را برای ایران به ارمغان آرود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of process development Carbon Dioxide absorption and accumulation on the Demand for energy carriers and Economic Growth in Iran (using with CGE method)

نویسندگان [English]

  • Delaram Mehrpoor Shijani 1
  • Hossein Sadeghi Saghdel 2
  • Abbas Assari Arani 2
1 M.A., Department of Economic Development and Planning, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Economic Development and Planning, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Consumption of fossil fuels produces greenhouse gases. Carbon dioxide is one of these greenhouse gases. Today, greenhouse effects have become a global concern. Therefore, countries use different tools to achieve a low-carbon economy. The method of absorbing and accumulating carbon dioxide is considered as a technical method to reduce the emission of carbon dioxide gas. This method is the only method that helps countries to achieve zero carbon economy in the long term. For this reason, the method of absorbing and accumulating carbon dioxide is considered a unique method. In addition to the Computable General Equilibrium(CGE) model, the upcoming study uses the national data-output table of 2013 from Statistical Center of Iran. agricultural and animal husbandry, transportation and cement have been considered as selected sectors. energy carrior demand  has  been investigated in selected sectors.
The results of this study show that the absorption and accumulation of carbon dioxide can lead to an increase in GDP and demand of energy carriers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbon Dioxide Capture and Storage
  • Demand of Energy Carriers
  • Economic Growth
  • General Equilibrium Model
آشنا، ملیحه. (1395). بررسی اقتصادی مکانیسم توسعه پاک و آثار آن در الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه. (پایان نامه دکتری)، دانشگاه تربیت مدرس، ایران.
امیری، قوام الدین و ضرغام ، نصرت الله. (1393). ترسیب کربن در بوم سازگان‌های زمینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بمان پور، مسلم. (1395). مدل‌های تعادل عمومی محاسباتی با نگرش کاربردی، تهران: انتشارت دانشگاه امام صادق.
بیگم مختاری، زهرا؛ زارع، تکتم و کمالی‎فر، یونس. (1394). حذف گاز کربن دی‌اکسید از گاز دودکش کارخانه سیمان توسط کلینوپتیلولیت طبیعی منطقه سبزوار، نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران، 34(2)، 63 -72.
پازکی، مریم؛ قاسم زاده، رضا و هویدی، حسن. (1395). میکروجلبک‌ها و تثبیت زیستی دی‌اکسیدکربن (مدل سازی، پیش بینی و کنترل)، تهران: آوای قلم.
پور اصغر، فرزام. (1389). مقایسه تحلیلی ابزار‌های اقتصادی برای حفاظت از محیط زیست و پیشنهاد‌هایی برای عملیاتی کردن آنها در برنامه توسعه کشور، مجله محیط زیست وتوسعه، 1(1)، 73-90.
پورغفار دستجردی، جواد. (1393). مالیات سبز (مالیاتهای زیست محیطی)، مجله اقتصادی، 1(1)ف 135-148.
جعفری صمیمی، احمد و احمدپور، سیدمحی‌الدین. (1390). بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 1(1)، 55-72.
جمعه‌پور، محمود. (1382). عوامل اصلی در فرآیند توسعه پایدار: مردم، منابع، فضاها و نقش مشارکت مردمی در آن. فصلنامه علوم اجتماعی10(22)، 103-130.
چراغی، میترا و چراغی کوتیانی، حسن. (1393). بررسی ابزارهای اقتصادی برای حفاظت از محیط زیست، اولین کنفرانس بین المللی یافته های نوین در علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست، تهران.
حیدری، درخشان؛ عبدی، حدیث و علیمرادی، مهری. (1398). اثرات جانبی (خارجی) مثبت و منفی، سومین کنفرانس بین المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران.
خداداد لشگری، داریوش و فرد مرادی نیا، سینا. (1396). مدیریت فضای سبز مورد نیاز در شهرکهای صنعتی جهت کنترل گاز دی اکسید کربن تولیدی توسط صنایع موجود (مطالعه موردی شهرک صنعتی شهید سلیمی تبریز)، فصلنامه رویکردهای نوین در مهندسی عمران، 1(2)، 31-45.
دانشی، علیرضا؛ وفاخواه، مهدی و پناهی، مصطفی. (1393). ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع طبیعی و محیط‌زیست؛ مطالعه موردی: پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی. (EPS). آب و توسعه پایدار، 1(2)، 7-14.
ذاکری، زهرا. (1393). ضرورت توجه به محیط زیست در قانون هدفمندی یارانه‌ها: بررسی میزان انتشار مستقیم و غیر مستقیم ‌دی‎اکسیدکربن ، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
سلمانی، مریم؛ حجازی، رخشاد؛ دلدار، بیات قاسم و عالی نسب، داوود. (1397). بررسی رابطه بین محیط زیست و توسعه پایدار اقتصادی با تاکید بر کاهش مشکلات محیط زیستی، تهران: سومین همایش ملی دانش و فناوری علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست ایران.
صادقی، حسین و حسن زاده، محمدحسین. (1390). بررسی اثرات احتمالی بحران مالی جهانی بر درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، مجله تحقیقات اقتصادی، 46(2)، 79-102.
صادقی، حسین و سعادت، رحمان. (1383). رشد جمعیت اقتصادی و اثرات زیست محیطی در ایران (یک تحلیل علی)، مجله تحقیقات اقتصادی، 39(1)، 163-180.
صفایی، مهران. (1391). پدیده گازهای گلخانه ای و مخاطرات دریایی احتمالی و نقش فعالیت های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در این ارتباط در پارس جنوبی، همایش ملی خلیج فارس.
طاهری، احسان. (1395). ارزیابی اثر تغییرات اقلیم بر اقتصاد ایران با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس،ایران.
طاهری، احسان. (1398). اثرات اقتصادی و زیست محیطی افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر بخش کشاورزی ایران رویکرد (تعادل عمومی محاسبه پذیر)، فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی،11(46)، 143-166.
طیبی،کمیل و مصری نژاد، شیرین. (1385). روش شناسی تعادل عمومی قابل محاسبه ی (تعادل عمومی محاسبه پذیر) محاسبه و کاربرد، فصلنامه اقتصاد مقداری، 3(1)، 103-132.
عباس‌زاده کرمجوان، سجاد. (1399). ارزیابی اقتصادی سیاست مالیات کربن: کاربردی از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، فصلنامه پژوهش‌های سیاستگذاری و برنامه ریزی انرژی، 5(18)، 7-37.
فریادی، مسعود. (1398). انتخاب ابزارهای مقررات گذاری برای حفاظت محیط زیست، مجلس و راهبرد، 26(98)، 119-146.
قناعت‌پیشه، احسان؛ بهمنش، حمید و وحدانی حسین. (1391). مروری بر روش‌های مختلف تسخیر و ذخیره سازی کربن، تهران: اولین کنفرانس بین المللی نفت گاز پتروشیمی ونیروگاهی،مرکز همایش‌های هتل المپیک.
معاونت امور برنامه ریزی و انرژی. (1395). دفتر برنامه ریزی کلان برق و انرژی: ترازنامه انرژی، ایران، تهران.
مقیمی، مریم؛ شاهنوشی، ناصر؛ دانش، شهناز؛ اکبری، بیت الله و دانشور، محمود. (1390). بررسی آثار رفاهی و زیست محیطی مالیات سبزو کاهش یارانه سوخت در ایران با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، فصلنامه اقتصاد کشاورزی وتوسعه، 12(75)، 79-108.
مهدوی عادلی، محمدحسین و قنبری، علیرضا. (1392). تجریه و تحلیل رابطه همجمعی و علیت میان انتشار دی اکسیدکربن، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی در ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 3(9)، 217-237.
 مهرگان، نادر و برخورداری، سجاد. (1389). مدل‌های تعادل عمومی محاسبه پذیر و کاربرد آن در اقتصاد، تهران: انتشارات نور علم و دانشکده علوم اقتصادی.
مولوی، حسین؛ شجاعی، اکبر و موسوی، عباس. (1397). حذف دی‌اکسیدکربن، تهران: موسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
هوشمند، امیر حسین. (1398). مطالعه ازدیاد برداشت از مخازن نفتی با تزریق دیاکسید کربن همراه با ذخیره سازی، ماهنامه ی علمی اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 165.
وزارت نیرو (1393). برنامه بلند مدت توسعه بخش انرژی کشور، دفتر برنامه ریزی کلان برق و انرژی.
 
Best, D., Mulyana, R., Jacobs, B., Iskandar, U. P., & Beck, B. (2011). Status of CCS development in Indonesia. Energy Procedia, 4, 6152-6156.
Bosello, F., Eboli, F., & Pierfederici, R. (2012). Assessing the economic impacts of climate change-an updated cge point of view.
 Sievert, K., Cameron, L., & Carter, A. (2023). Why the Cost of Carbon Capture an d Storage Remains Persistently High. International Institute for Sustainable Development
Copeland, B. R., & Taylor, M. S. (2005). Trade and the environment: Theory and evidence. Princeton university press.
Dai, H., Masui, T., Matsuoka, Y., & Fujimori, SH. (2011) Assessment of China’s climate commitment and non-fossil energy plan towards 2020 using hybrid AIM/CGE model, Energy policy, 39, 2875–2887.
Daniels, a., heiskanen, e. (2006). schwars pumpe carbondioxide capture and storage project,work package,hirtorical and recent attitude of shreholders, Canadia: Economics Association .
Dixon, J., Scura, L., Carpenter, R., & Sherman, P. (2013). Economic analysis of environmental impacts. Routledge.
Fay, M. (2012). Inclusive green growth: The pathway to sustainable development. World Bank Publications.
Gangwal, S., Mukhopadhyay, S., & Roy, K. (2006, September). Optimization of surface orientation for high-performance, low-power and robust FinFET SRAM. In IEEE Custom Integrated Circuits Conference 2006 (pp. 433-436). IEEE.
Herzog, H., & Golomb, D. (2004). Carbon capture and storage from fossil fuel use. Encyclopedia of energy1(6562), 277-287.
Guo, J. X., & Huang, C. (2020). Feasible roadmap for CCS retrofit of coal-based power plants to reduce Chinese carbon emissions by 2050. Applied energy259, 114112.
Guo, J. X., & Huang, C. (2020). Feasible roadmap for CCS retrofit of coal-based power plants to reduce Chinese carbon emissions by 2050. Applied energy259, 114112.
Intergovernmental Panel on Climate Change .(2005). Special Report on Carbon Capture and Storage.
International Energy Agency .(2004). Prospects For CO2 Capture And Storage, Paris:France.
International Energy Agency .(2008). CO2 Capture and Storage: A Key Carbon Abatement Option, Paris:France.
International Energy Agency .(2009). Technology Roadmap: Carbon Capture and Storage, Paris, France.
International Energy Agency. (2011). Technology roadmap: carbon capture and storage 2011, in: IEA (Ed), Technology Roadmap Online.
Kharaka, Y. K., Cole, D. R., Hovorka, S. D., Gunter, W. D., Knauss, K. G., & Freifeld, B. M. (2006). Gas-water-rock interactions in Frio Formation following CO2 injection: Implications for the storage of greenhouse gases in sedimentary basins. Geology34(7), 577-580.
Koesler, S., & Schymura, M. (2012). Substitution elasticities in a ces production framework-an empirical analysis on the basis of non-linear least squares estimations. ZEW-Centre for European Economic Research Discussion Paper, (12-007).
Lofgren, H., Harris, R. L., & Robinson, S. (2002). A standard computable general equilibrium (CGE) model in GAMS (Vol. 5). Intl Food Policy Res Inst.
MacDougall, S., Arnold, J., & McKenzie, J. (2023). Cash-flow modeling shows carbon capture and storage can help meet climate goals. Pembina Institute and Canadian Climate Institute-iisd.
Maroto-Valer, M. M. (Ed.). (2010). Developments and innovation in carbon dioxide (CO2) capture and storage technology: carbon dioxide (CO2) storage and utilisation. Elsevier.
O’Ryan, R., Nasirov, S., & Álvarez-Espinosa, A. (2020). Renewable energy expansion in the Chilean power market: A dynamic general equilibrium modeling approach to determine CO2 emission baselines. Journal of Cleaner Production247, 119645.
Okagawa, A., Masui, T., Akashi, O., Hijioka, Y., Matsumoto, K., & Kainuma, M. (2012). Assessment of GHG emission reduction pathways in a society without carbon capture and nuclear technologies. Energy Economics34, S391-S398.
Praetorius, B., & Schumacher, K. (2009). Greenhouse gas mitigation in a carbon constrained world: The role of carbon capture and storage. Energy Policy37(12), 5081-5093.
Rao, Y., Surampalli. Tian, C., Zhang. Tyagi, r. NaidB, R. R. Gurjar. Ojha, S., Yan, S., Brar, S., Ramakrishnan, A., & Kao, C. (2015). carbon capture and storage, Published , America: Society of Civil Engineers. Retrieved from
Schumacher, K., & Sands, R. D. (2006). Innovative energy technologies and climate policy in Germany. Energy Policy34(18), 3929-3941.
Shah, M. M., van Hassel, B., Christie, M., & Li, J. (2006, May). CO2 capture by membrane based oxy-fuel boiler. In Proceedings of the 2006 Conference on Carbon Capture and Sequestration, Alexandria, VA.
Shahbaz, M., Tiwari, A. K., & Nasir, M. (2013). The effects of financial development, economic growth, coal consumption and trade openness on CO2 emissions in South Africa. Energy policy61, 1452-1459.
Takeda, S., & Arimura, T. H. (2021). A computable general equilibrium analysis of environmental tax reform in Japan with a forward-looking dynamic model. Sustainability science16(2), 503-521.
Tan, X., Liu, Y., Cui, J., & Su, B. (2018). Assessment of carbon leakage by channels: An approach combining CGE model and decomposition analysis. Energy Economics74, 535-545.
Thepkhun, P., Limmeechokchai, B., Fujimori, S., Masui, T., & Shrestha, R. M. (2013). Thailand's Low-Carbon Scenario 2050: The AIM/CGE analyses of CO2 mitigation measures. Energy Policy62, 561-572.
World Commission on Environment and Development (WCED) (1987). Our Common Future, Oxford University Press
Zero Emissions Platform, Climate Solutions for EU industry, 2017.
Zhang, L. F. (2006). The southwest regional carbon sequestration partnership—development of CO2 capture technology. In Second Annual Carbon Capture and Transportation Working Group Workshop, Palo Alto, CA.