بررسی و محاسبه تاب‌آوری تولید محصولات کشاورزی با تأکید بر امنیت غذایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حکمرانی اقتصادی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دکترا، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، پردیس دانشگاه تهران، البرز. ایران.

چکیده

آگاهی از وضعیت تاب­ آوری تولید محصولات کشاورزی ایران، با توجه به حمایت­ هایی که به صورت مستمر از تولید انجام شده است، به ارزیابی اثرگذاری حمایت­ ها بر تولید کمک می­ کند. اهمیت این مسئله زمانی دو چندان می­ شود که با وجود سرمایه ­گذاری در تولید و حمایت به منظور خودکفایی، در واقع مشخص می­ شود که در اثر تکانه ­های خارجی نظیر تحریم یا بروز تهدیدات داخلی نظیر تغییرات اقلیمی برای تولید محصولات و نهاده ­های کشاورزی، تولید از مسیر هدف­گذاری شده خارج شده است. پرواضح  است، در شرایطی که تولید از تاب­آوری لازم برخوردار نباشد، امنیت غذایی و به تبع آن امنیت ملی تهدید می­ شود. از این­رو، مطالعه حاضر تلاش می­ کند ضمن تعریف تاب­ آوری بلندمدت و کوتاه­ مدت تولید، روشی برای سنجش میزان آن مشخص نماید. برای این منظور، از انواع روش­ های­ فیلتر هودریک پرسکات، برآورد الگوی اقتصاد سنجی و تجزیه و تحلیل اکتشافی اطلاعات استفاده شده است.
نتایج تحلیل­ های نموداری و تخمین ضرایب نشان می ­دهد که ذرت علوفه ­ای به ­عنوان یکی از نهاده­ های مهم کشاورزی در بخش تولید گوشت کشور بیشترین و پنبه به­ عنوان یکی از نهاده­ ها در تولید روغن، کمترین میزان تاب­آوری بلندمدت تولید را داشته است. همچنین، نتایج نشان داد که محصولات تخم ­مرغ، شیر، گوشت مرغ، ذرت علوفه­ ای، یونجه و گوشت قرمز، 6 محصول برتر به لحاظ وضعیت تاب ­آوری تولید در کوتاه­ مدت هستند. علاوه­ براین، در مقایسه رویکردهای مختلف محاسبه تاب ­آوری کوتاه­ مدت، رویکرد سوم اطلاعات مفیدتری را نسبت به دو رویکرد دیگر در اختیار قرار می­ دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigating and calculating the resilience of agricultural production with an emphasis on Iran's food security

نویسندگان [English]

  • seyyed Reza Nakhli 1
  • Mahdi Bastani 2
1 Assistant Professor, Department of Economic Governance, Faculty of Governance, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Ph.D., Department of Agricultural Economics, Faculty of Economics and Agricultural Development, University of Tehran, Alborz, Iran
چکیده [English]

Considering the continuous support provided to the agricultural sector by the state, an understanding of the level of economic resilience of Iranian agricultural sector is essential for evaluating the effectiveness of this support. An examination of the current state of the agricultural sector shows that despite investments in production and supports provided for achieving self-sufficiency, practical challenges such as external or internal shocks and climate change have diverted production from its intended path. The significance of this issue becomes even more apparent once we consider that where production lacks necessary long-term resilience, both food security, and consequently national security, are put at risk. Therefore, the aims of this study are to first provide a definition of both long-term and short-term production resilience, and thereafter, explicate a reliable measure for examining the level of economic resilience. To achieve this goal, various methods including the Hodrick-Prescott filter, econometric model estimation, and exploratory information analysis were employed. Graphical analysis and coefficient estimation results indicate that fodder corn, a crucial agricultural input in the meat production sector of the country, exhibits the highest resilience, whilst cotton, an input in oil production, shows the lowest long-term resilience for production. Furthermore, the results reveal that in the short term the top six products in terms of production resilience are: egg products, milk, chicken meat, fodder corn, alfalfa, and red meat. Additionally, when comparing different approaches to calculate short-term production resilience, the third approach proves to be more informative than the other two methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Long-term resilience
  • Short-term resilience
  • Agricultural products
  • Food security
  • Hodrick-Prescott filter

مراجع

امام خامنه­ای (مدظله) (1392). ابلاغ سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی»، قابل دسترسی در: https://khl.ink/f/25370
امام خامنه‌ای (مدظله) (1393)، بیانات در دیدار مردم آذربایجان، قابل دسترسی در: https://khl.ink/f/28981
باقری فهرجی، رضا؛ قره چایی، حمیدرضا و سواری، مسلم. (1397). نقش تاب‏آوری در برابر تغییراقلیم بر سطح امنیت غذایی در خانوارهای روستایی تحت پروژه منارید در استان یزد، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 49(2)، 347-359.
پاسبان، فاطمه. (1383). تاثیر نوسانات قیمت نفت بر تولید بخش کشاورزی ایران (بیماری هلندی)،پژوهشنامه اقتصادی، 4(12)، 117-136.
حسنی، لیلا؛ دانشور کاخکی، محمود و صبوحی، محمود. (1397). تعیین تاب‌آوری و پایداری واحدهای صنعتی گاوشیری شهرستان مشهد و حومه، اقتصاد و توسعه کشاورزی، 32(3)، 269-285.
شاکری بستان آباد، رضا؛ مهدیار اسماعیلی، محمد رضا و صالحی کمرودی، محسن. (1400). تاب آوری اقتصادی بخش کشاورزی ایران،فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 13(4)، 41-59.
صالحی، فروزان؛ عبداللهی، زهرا و عبداللهی، مرتضی. (1392). سبد غذایی مطلوب برای جامعه ایرانی، دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اندیشه ماندگار، قم، ایران.
عرفانی، علیرضاغ سمیعی، ندا و صادقی، فرزانه. (1395). برآورد منحنی فیلیپس مرکب کینزین­های جدید برای اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 16(1)، 119-95.
غیاثوند، ابوالفضل و عبدالشاه، فاطمه. (1394). مفهوم و ارزیابی تاب­آوری اقتصادی ایران، پژوهشنامه اقتصادی، 15(59)، 161-187.
فریادرس، ولی­الله .(1394). تأثیر تحریم­ها و تحلیل وضعیت بعدی بر بخش کشاورزی ایران، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، تهران.
قادرپناه، فریبرز و سیف، الله مراد. (1398).بررسی مولفه­های تاب آوری اقتصادی مبتنی بر تجارب جهانی (مطالعه موردی: کشورهای منتخب)،  فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 17(1)، 233-258.
محمودی، سمیرا و حسنی طالش، محسن (1400). تاب‌‌آوری معیشتی خانوارهای روستایی با تأکید بر کشاورزی پایدار مورد: دهستان خطبه‌‌سرا، شهرستان تالش، فصلنامه جغرافیا و توسعه، 19(63)، 119-146.
 
Alhassan, H. (2020). Farm households’ flood adaptation practices, resilience and food security in the Upper East region, Ghana. Heliyon, 6(6), 41-67.
Annarelli, A., & Nonino, F. (2016). Strategic and operational management of organizational resilience: Current state of research and future directions. Omega, 1(62),1-8.
Audretsch D. B., & Lehmann, E. (2016). The seven secrets of Germany: Economic resilience in an era of global turbulence. Oxford University Press; 229 p.
Behrens, J. (1997). Principles and Procedures of Exploratory Data Analysis. the American Psychological Association, Inc. 2(2): 131-160.
Béné, C., Wood, R. G., Newsham, A., & Davies, M. (2012). Resilience: New Utopia or New Tyranny? Reflection about the potentials and limits of the concept of resilience in relation to vulnerability reduction programmes. IDS Working Papers, 405, 1-61.
Bizikova, L., Waldick, R., & Larkin, P. (2017). Can We Measure Resilience?: Reducing Agriculture’s Vulnerability to Climate Change. International Institute for Sustainable Development (IISD).
Blackman, D., Nakanishi, H., & Benson, A. M. (2017). Disaster resilience as a complex problem: Why linearity is not applicable for long-term recovery. Technological Forecasting and Social Change, 121, 89-98.
Bonanno, G. A, Romero, S. A, Klein, S. I. (2015), The temporal elements of psychological resilience: An integrative framework for the study of individuals, families, and communities. Psychological Inquiry, 26(2), 139-169.
Brenda, B. Lin, (2011), Resilience in Agriculture through Crop Diversification: Adaptive Management for Environmental Change,  BioScience, 61(3), 183 –
Chillrud, Rebecca Ann, (2017). Resilience Theory in Climate-Based Agriculture Development Projects: Useful Framework or Popular Buzzword?. Bard Center for Environmental Policy. 11.
Cogley, Timothy., & Nason, James M., (1995), Effects of the Hodrick-Prescott filter on trend and difference stationary time series Implications for business cycle research, Journal of Economic Dynamics and Control, Elsevier, 19(1-2), 253-278.
Cook, D., and Swayne, D.F., (with A. Buja, A.,D. Temple Lang ,D., H. Hofmann, H., H. Wickham, H., & M. Lawrence,) M., (2007). Interactive and Dynamic Graphics for Data Analysis: With R and GGobi. Springer.
Córdoba, C., Triviño, C., & Toro Calderón, J. (2020), Agroecosystem resilience. A conceptual and methodological framework for evaluation. PLoS One. 22;15(4), 220-349.
Devot, A., Royer, L., Arvis B., Deryng, D., Caron Giauffret, E., Giraud, L., Ayral, V., and Rouillard, J. (2023). Research for AGRI Committee – The impact of extreme climate events on agriculture production in the EU, European Parliament, Policy Department for Structural and Cohesion Policies, Brussels.
Di Caro, P. (2017). Testing and explaining economic resilience with an application to Italian regions. Papers in Regional Science, 96(1), 93-113.
Dooley, L. N, Slavich, G. M, Moren, P. I, & Bower, J. E. (2017). Strength through adversity: Moderate lifetime stress exposure is associated with psychological resilience in breast cancer survivors. Stress and Health,  33(5), 549-557.
Filipishyna, , Bessonova, S., & Venckeviciute, G. (2018). Integral assessment of developmental stability: cases of Lithuania and Ukraine, Entrepreneurship and Sustainability Issues, 6(1), 87-99.
Folke, C., Carpenter, S. R., Walker, B., Scheffer, M., Chapin, T., & Rockström, J. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability. Ecology and Society, 15(4), 20.
Haile, Dereje., Abrham, Seyoum., & Alemu, Azmeraw, (2022). Food and nutrition security impacts of resilience capacity: Evidence from rural Ethiopia, Journal of Agriculture and Food Research, 8(1),1-14.
Hallegatte, S. (2014). Economic Resilience: Definition and Measurement. Policy Research Working Paper; No. 6852. World Bank.
Hammond, B. (2011). Developing a resilience framework to analyze farmer perspectives on threat and vulnerability to catastrophic events in Western Washington State. WWU Graduate School Collection. 113.
Hassan, Waseem., Yu'e, Li., Tahseen, Saba., Fanta, Jabbi., Bin, Wang., Andong Cai., & Jianshuang Wu, (2022). Improved and sustainable agroecosystem, food security and environmental resilience through zero tillage with emphasis on soils of temperate and subtropical climate regions: A review, International Soil and Water Conservation Research, 10(3), 530-545.
Hodrick, R., & Prescott, E. (1981). Postwar U.S. business cycles: An empirical investigation, Carnegie Mellon University, Discussion paper, 451.
Hodrick, R. & Prescott, E..(1997). Postwar U.S. business cycles: An empirical investigation, TheJournal of Money, Credit and Banking, 29(1), 112-136.
Holling, C. S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4(1), 1-23.
Malhi, Gurdeep Singh, Manpreet Kaur, and Prashant Kaushik. (2021). "Impact of Climate Change on Agriculture and Its Mitigation Strategies: A Review" Sustainability, 13(3), 13-18.
Meuwissen, M. P. M., Feindt, P. H., Spiegel, A., Termeer, C. J. A. M., Mathijs, E., & Finger, R. (2019). A framework to assess the resilience of farming systems. Agricultural Systems, 176, 1-10.
Morkūnas, Mangirdas., Artiom, Volkov., Yuri, Bilan., Agota, Giedrė. Raišienė. (2018). The role of government in forming agricultural policy: economic resilience measuring index exploited. Administratie si Management Public, (31), 111-131.
Obschonka, M., Stuetzer, M., Audretsch, D. B., Rentfrow, P. J., Potter, J., & Gosling, S. D. (2016). Macropsychological factors predict regional economic resilience during a major economic crisis. Social Psychological and Personality Science, 7(2), 95-104.
Ortiz‐ de‐ Mandojana, N., & Bansal, P. (2016), The long‐ term benefits of organizational resilience through sustainable business practices. Strategic Management Journal, 37(8), 1615-163.
Pawlak, K., & Kołodziejczak, M. (2020). The Role of Agriculture in Ensuring Food Security in Developing Countries: Considerations in the Context of the Problem of Sustainable Food Production. Sustainability, 12, 5488.
Rai, S.S., Rai, S. & Singh, N.K. (2021). Organizational resilience and social-economic sustainability: COVID-19 perspective. Environ Dev Sustain,23, 12006–12023.
Rivza, B., & Kruzmetra, M. (2017). Through economic growth to the viability of rural space.Entrepreneurship and Sustainability, 5(2), 283-296.
Rose, A. (2007). Economic resilience to natural and man-made disasters: Multidisciplinary origins and contextual dimensions. Environmental Hazards, 7(4), 383-398.
Sarker, M.N.I., Wu, M., Alam, G.M., & Shouse, R, (2020). Livelihood resilience of riverine island dwellers in the face of natural disasters: Empirical evidence from Bangladesh, Journal of Land Use Policy,95. 1-12.
Sheffi, Y. (2005). The Resilient Enterprise: Overcoming Vulnerability for Competitive Advantage. Cambridge, MA: MIT Press, 352 p.
Shu, Q., Scott, M., Todman, L., & McGrane, S. J. (2021), Development of a prototype composite index for resilience and security of water-energy-food (WEF) systems in industrialised nations. Environmental and Sustainability Indicators, 11, 100-124.
Terra dos Santos, L.C., Frimaio, A.;, Giannetti, B.F., Agostinho, F., Liu, G., Almeida, C.M.V.B. (2023). Integrating Environmental, Social, and Economic Dimensions to Monitor Sustainability in the G20 Countries. Sustainability, 15, 65-82.
Tukey, John W., (1980). We need both exploratory and confirmatory. The American Statistician, 34(1): 23–25.
van der Lee, J., Kangogo, D., Gülzari, Ş.Ö. et al. (2022). Theoretical positions and approaches to resilience assessment in farming systems. A review. Sustain, 27(42), 97-121.
Zampieri, M., Weissteiner, C., Grizzetti, B., Toreti, A., Van Den Berg, M. and Dentener, F. (2020). Estimating resilience of crop production systems: From theory to practice, Science of The Total Environment, 735.
فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار
دوره 8، شماره 29
آذر 1402
صفحه 75-101

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار