نقش بورس کالای ایران در رفع موانع تولید جهت نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترا، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترا، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

یکی از راهکارهای مناسب جهت بهبود ساختار بازار در ایران، ایجاد بورس بوده است، چرا که ایجاد بازارهایی نظیر بورس به‌شدت موجب کاهش نوسانات قیمتی، تنظیم بازار و کنترل عرضه و تقاضا و تورم خواهد شد. لذا مطالعة حاضر قصد دارد به بررسی میزان اثرگذاری بورس کالای ایران جهت نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی بپردازد. به همین منظور عوامل موثر بر تولید ناخالص داخلی بدون نفت به عنوان شاخصی از تولید مقاومتی، با استفاده از الگوی خودتوضیح برداری با وقفه‌های گسترده با استفاده از داده‌های فصلی 1393 تا 1401 بررسی و پس از آن با استفاده از مدل SWOT نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بورس کالای ایران جمع‌آوری شده و راهکارهای پیشنهادی ارائه گردید.
نتایج بیانگر اثر مثبت و معنادار حجم معاملات بورس کالا بر رشد ناخالص داخلی بدون نفت می‌باشد. به طوریکه با افزایش یک درصدی در حجم معاملات بورس کالا، تولید ناخالص داخلی بدون نفت 21/1 درصد افزایش خواهد یافت که این موضوع نشان دهندة همسو بودن بورس کالای ایران و روند پشتیبانی از تولید مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری خواهد بود. همچنین سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی مانند وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز می‌توانند با ایجاد رابطه با تولیدکنندگان و بازرگانان بخش خود‌ و سوق آنها به بورس کالا منجر به رشد این بخش گردند. مجلس و دولت می‌توانند با وضع قوانین حمایتی مانند اعطای تسهیلات و اعتبارات و تشویق‌های مالیاتی به بنگاه‌های خرد و کلان، منجر به ورود و مشارکت بیشتر این بنگاه‌ها در بورس کالای ایران گردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of the Iranian Commodity Exchange Market in Removing Obstacles to Production in line with Economic Resistance Doctrine

نویسندگان [English]

  • Yavar Dashtbani 1
  • Majid Mohammadi 2
1 Ph.D., Department of Economics, Faculty of Management and Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Candidate, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The stock market mechanism has been effective in enhancing the market structure in Iran by the virtue of reducing price fluctuations, regulating markets, adjusting supply and demand, as well as controlling inflation. The aim of the present study is to examine the effectiveness of the Iranian Commodity Exchange Market for transitioning towards a resistive economy. For this purpose, this paper examines the factors affecting the GDP _ here taken as the main index indicating the transition towards a resistive economy. The paper utilizes the vector self-explanatory model with discrete intervals to analyze seasonal data between 1393 and 1401. Thereafter, based on the opinions of 26 experts in this sector, the paper applies the SWOT model to determine the strengths, weaknesses, opportunities, and threats presented by the Iranian Commodity Exchange market, and accordingly provides some policy recommendations. The results obtained indicate a positive and significant relation between commodity trading volume on the exchange market and GDP.
Specifically, the results indicate that with a percentage increase in the trading volume on the commodity exchange market, the gross domestic product will increase by 1.21 percent. Governmental bodies such as the Ministry of Agricultural Jihad, the Ministry of Security and the Ministry of Economic Affairs and Finance can further pave the road towards growth of this sector by strengthening relationships with producers and merchants and guiding them towards the commodity exchange market. Moreover, the parliament and the government can facilitate the participation of companies in the Iranian Commodity Exchange market by enacting protective laws, as well as granting tax incentives and providing credit to small and large enterprises.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commodity exchange
  • Resistance economy
  • Production barriers
  • Iran

مراجع

اشک‌تراب، نیلوفر؛ نعمت الهی، زهرا و چابکرو، محمدرضا. (1399). بررسی راهبردهای توسعه بورس کالای کشاورزی در استان فارس: تلفیق روش SWOT با تحلیل سلسله مراتبی، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 12(45)، 69 - 90 .
امام خامنه‌ای. (مدظله)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: Khamenei.ir
امیربیک، محمدامین؛ احمدپور برازجانی، محمود؛ سالارپور، ماشالله و کریمی، محمد. (1398)، اشتغال بخش کشاورزی از طریق رفع موانع عرضه ی محصولات کشاورزی به بورس کالا (مورد مطالعه: استان خراسان رضوی)، راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 6(12)، 59-68.
امیری، هادی؛ مبینی دهکردی، مصطفی؛ کمالیان، علیرضا و کارنامه حقیقی، مهدی. (1400). ارزیابی اثرات تنظیم گری بورس کالای ایران بر نوسانات قیمت کالاها، پژوهش های رشد و توسعه پایدار، 21(1)، 183-212.
آهنگری، صدیقه؛ مجاوریان، سید مجتبی وحسینی یکانی، سید علی. (1396). اولویت‌بندی عوامل موثر بر موفقیت یک کالا در رینگ کشاورزی بورس کالای ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 31(1)، 27-35.
بورس کالای ایران. (1401)، قابل دسترسی در: https://www.ime.co.ir/offer-stat.html
تقی نتاج، غلامحسین؛ مومن زاده، محمد مهدی و مومن زاده، محمد هادی. (1397). توسعه و توانمندسازی بازار سرمایه در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی (با تأکید بر حمایت و صیانت از حقوق سهامداران خرد)، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 7(39)، 75 - .92
شقاقی شهری، وحید و علیزاده، شیوا. (1395). آثار اقتصاد دانش بنیان بر درون زایی اقتصاد ایران (در راستای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی)، جستارهای اقتصادی ایران، 13(26)، 33-64.
صباغ کرمانی، مجید و حسینی، میر عبدالله. (1382). تحلیل اثرات بورس کالایی بر اقتصاد و بخش کشاورزی ایران، اقتصادکشاورزی و توسعه، 11(41و42)، 91-100.
گرشاسبی، علیرضا و یوسفی دینارلو، مجتبی. (1395). بررسی اثرات تحریم بین المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران، تحقیقات مدل سازی اقتصادی، 5(25)، 130-182.
محرم نژاد، ناصر و مهناز تهرانی. (1387). بررسی عوامل درونی و بیرونی مدیریت پسماند کلانشهرهای کشور براساس روش SWOT و تشکیل ماتریس QSPM، چهارمین همایش مدیریت پسماند، مشهد.
مرکز آمار ایران، (1401)، بانک اطلاعات، قابل دسترسی در: https://www.amar.org.ir/statistical-information
وزارت امور اقتصادی و دارایی، (1401)، بانک اطلاعات، قابل دسترسی در: https://databank.mefa.ir/data
 
Fikre, S. (2020). The Role and Challenge of Ethiopian Commodity Exchange (ECX) on Coffee Supplies and Marketing in Ethiopia. Business and Management Studies, 6(3), 1-12.
Li, W. X., Chen, C. C. S., & Nguyen, J. (2022). Which market dominates the price discovery in currency futures? The case of the Chicago Mercantile Exchange and the Intercontinental Exchange. Global Finance Journal, 52, 100593.
Ngmenipuo, M. I., & Issah, O. (2015). Developing an organized commodity exchange in Ghana: Challenges and economic prospects. Journal of Economic & Financial Studies, 3(02), 41-54.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
Pesaran, M.H., & Shin, Y. (1999). Generalized impulse response analysis in linear multivariate models, Economics Letter, 58(2), 17-29.
Rashid, S. (2015). Commodity exchanges and market development: What have we learned?.
Simplice, Mélissa G., Glwadys M., & Willi, F. (2020). Stocks Market and Economic growth: a reexamination of the relationship on a panel of African countries. SSRG International Journal of Economics and Management Studies (SSRG-IJEMS), 7 (9),1-14.
Sitko, N. J., & Jayne, T. S. (2012). Why are African commodity exchanges languishing? A case study of the Zambian Agricultural Commodity Exchange. Food Policy, 37(3), 275-282.
Tang, T. C. (2003). Japanese aggregate import demand function: reassessment from the ‘bounds’ testing approach. Japan and the World Economy, 15(4), 419-436.
فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار
دوره 7، شماره 26
اسفند 1401
صفحه 29-53

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار