واکاوی پیامدهای امنیتی و اقتصادی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترا، گروه آینده‌پژوهی، دانشکده مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران، ایران.

چکیده

از زمان پایان جنگ سرد، ایالات‌متحده و متحدان غربی آن از طریق نهادهای مختلف سیاسی و اقتصادی هندسه قدرت در جهان را پی‌ریزی و بر آن تسلط یافتند. با این حال، با ظهور اضلاع جدید در هندسه قدرت از جمله روسیه و چین، حاکمیت غرب و سلطه ایالات‌متحده با چالش روبرو شده است. در میان دیگر تلاش‌ها، روسیه و چین در قالب سازمان همکاری شانگهای (SCO) به دنبال دستیابی به امنیت منطقه‌ای، ایجاد یک باشگاه انرژی جدید و کاهش نفوذ ایالات‌متحده در منطقه می باشد. اگرچه سازمان همکاری شانگهای فاقد ظرفیت مادی و سیاسی برای رویارویی مستقیم با منافع ایالات‌متحده است، اما این سازمان به ابزاری مهم برای ایجاد تعادل در برابر ایالات‌متحده و متحدین غربی آن از طریق سیاست‌های موازنه نرم روسیه و چین تبدیل شده است. این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای، ضمن بررسی مختصر سیر تاریخی پیوستن ایران به سازمان شانگهای و دیدبانی نگاه و تحلیل اندیشکده‌های آمریکایی و روسی و نیز اظهارات کارشناسان و تحلیلگران ایران، به واکاوی نقاط قوت و ضعف سازمان شانگهای و فرصت‌ها و تهدیدهای پیوستن ایران به این سازمان می‌پردازد.
از مجموع بررسی مصاحبه‌ها و اظهارات کارشناسان مجموعاً 8 نقطه قوت، 7 نقطه ضعف و 22 فرصت در حوزه‌های امنیتی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از پیوستن ایران به سازمان شانگهای احصا شده است که منجر به افزایش ضریب امنیت اقتصادی و ارتقاء جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران خواهند شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examination of the Consequences of Iran's Membership in the Shanghai Cooperation Organization

نویسنده [English]

  • Mashallah Zarati
Ph.D. Candidate, Department of Future Studies, Faculty of Strategic Management, Supreme National Defense University. Tehran. Iran.
چکیده [English]

Since the end of the Cold War, the United States and its Western allies have established and dominated the geometry of power in the world through various political and economic institutions. However, the increasing influence of emerging powers such as Russia and China have challenged the sovereignty of the West and the dominance of the United States. Among other efforts, Russia and China efforts towards strengthening the Shanghai Cooperation Organization are taking place with the aim of achieving regional security, creating a new energy club and reducing the influence of the United States in the region. Although the SCO lacks the material and political capacity to directly confront US’ interests, the organization has become an important counterweight against the US and its Western allies, which has increased the capacity of Russia and China to exercise soft policies for shaping the balance of power. This paper, after first briefly outlining the historical course of Iran towards joining the Shanghai Organization, conducts a study of library documents, the analysis of American and Russian think tanks, as well as the statements of Iranian experts and analysts, to determine the strengths and weaknesses of the Shanghai Organization and the opportunities and threats presented by Iran’s membership in this organization.
From the analysis of the interviews and experts' statements, a total of 8 strengths, 7 weaknesses and 22 opportunities presented by Iran’s membership of Shanghai Organization in the fields of security, politics, culture, and economy have been identified, which can overall lead to an increase in the economic security and an improvement in the geopolitical position of the Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shanghai Cooperation Organization
  • Power Geometry
  • World Order
پایگاه رسمی  ایران اسکوکواکس. (1401). قابل دسترسی در : http://irscocoex.ir/fa/
اقتصاد آنلاین. (17 بهمن 1400). ایران تا پایان سال ۲۰۲۴ عضو ناظر شانگهای باقی خواهد ماند، قابل دسترسی در: https://www.eghtesadonline.com/n/36aV
خبرگزاری ایرنا. (29 شهرویور 1400). دورنمای پذیرش ایران در سازمان همکاری های شانگهای از نظر کارشناسان روس، قابل دسترسی در: https://irna.ir/xjG497
خبرگزاری صداوسیما. (2 دی 1400). مزایا و فرصت های تجاری عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، قابل دسترسی در: https://www.iribnews.ir/00Du2O
جامعه خبری تحلیلی الف. (31 شهریور 1400). تاثیرات منطقه‌ای عضویت ایران در سازمان شانگهای، قابل دسترسی در: https://www.alef.ir/news/4000628073.html
شریعتی نیا، محسن. (1401). عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای: پیامدهای امنیتی و اقتصادی، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 13(3)، 35-56.
پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری. (18 تیر 1394). متن سخنان رییس جمهوری در نشست سران سازمان همکاری شانگهای، اعضای گروه بریکس و اتحادیه اوراسیا، قابل دسترسی در: https://www.president.ir/fa/87987
سلیمی، سیدجلال الدین. (1400). آثار منافع ملی جمهوری اسلامی ایران برای همگرایی منطقه ای در سازمان همکاری شانگهای، موسسه مطالعات جهان معاصر، قابل دسترسی در: https://jahanemoaser.ir/ /
 
The Print. (2022). SCO to admit Iran as a full member; Belarus applied for membership: SG Zhang Ming, Available from: https://theprint.in/world/sco-to-admit-iran-as-a-full-member-belarus-applied-for-membership-sg-zhang-ming/1040658/
Valdai Club. (2022). Modern Approaches of China to the Shanghai Cooperation Organization, Available from: https://valdaiclub.com/a/highlights/modern-approaches-of-china-to-the-sco/
Šćepanović, J. (2022). Russia and the Shanghai Cooperation Organization: a question of the commitment capacity. European politics and society23(5), 712-734.
Zhao, S. (2020). China’s Belt-Road Initiative as the signature of President Xi Jinping diplomacy: Easier said than done. In China’s Global Reach (pp. 1-17). Routledge.
The Washington Institute. (2021, Sep 15). Iranian Membership in the Shanghai Cooperation Organization: Motivations and Implications, Available from: https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/iranian-membership-shanghai-cooperation-organization-motivations-and-implications
France24. (2021, September 18). Iran looks east after China-led bloc OKs entry, Available from: https://www.france24.com/en/live-news/20210918-iran-looks-east-after-china-led-bloc-oks-entry