بررسی عوامل مؤثر بر تمرکز صادرات برحسب کالایی و کشوری با تأکید بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

در سال های اخیر با تشدید تحریم های غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران واژه اقتصاد مقاومتی به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و متناسب با شرایط اقتصاد کشور مورد بحث قرار گرفته است. یکی از مهمترین سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در مبحث تنوع صادرات کالایی و کشوری، حمایت همه جانبه هدفمند از صادرات کالا‌‌ها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوری مثبت می باشد. همچنین یکی از بحث های اخیر در نظریه توسعه اقتصادی درجه تنوع و تخصص در ساختار تولید و تجارت با کشورها است. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر تمرکز صادرات برحسب کالایی و کشوری با تأکید بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی پرداخته شد. در این مطالعه عوامل موثر بر تنوع صادرات کالایی و کشوری با رویکرد اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران طی دوره 1394-1350 با استفاده از سیستم معادلات همزمان و روش GMM مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای بررسی نقش بی ثباتی اقتصاد کلان روی تمرکز صادرات یک شاخص ترکیبی از نرخ ارز و تورم ساخته شده و با استفاده از الگوهای ARCH و GARCH وارد مدل ما می شوند.
 نتایج این بررسی نشان می دهد که بی ثباتی اقتصاد کلان تأثیر مثبت و تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی بر تمرکز صادرات کالایی و کشوری، کیفیت نهادهای سازمانی تأثیر منفی بر تمرکز صادرات کالایی و تحریم‌ها تأثیر مثبت بر تمرکز صادرات کشوری دارد. تحریم‌ها و بی ثباتی اقتصاد کلان از طریق ایجاد تنگناهای تولید و افزایش محدودیت ها موجب تمرکز در صادرات کالایی و کشوری در ایران شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Factors affecting the Diversification of Export Goods and Destinations with an emphasis on the Policies of Economic Resilience

نویسندگان [English]

  • Hossein Samsami 1
  • Ghasem Mozafari Khalaf badam 2
1 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 M.A., Department of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In recent years, with the intensification of Western sanctions against the Islamic Republic of Iran which aim to end Iran's peaceful nuclear program, the term " Economic Resilience " has been the subject of discussion within the Iranian economic literature. One of the most important policies of the economic resilience concerns the diversification of export products and destinations through the provision of cohesive support for the export of goods and services (based on their added value) with the aim of achieving a net positive currency gain. This subject is also of interest within economic development literature with respect to debates surrounding the degree of diversity and specialization in the structure of production and trade. In line with these discussions, the objective of the present study is to examine the factors affecting the diversification of export goods and destinations, in accordance with economy resilience policies. To achieve this aim, this study examines the aforementioned factors during the period time 1350-1394 using the system of simultaneous equations and the GMM method. To investigate the effect of macroeconomic instability on export diversification, the paper constructs an index of exchange rate and inflation factors it into the model based on ARCH and GARCH patterns.
The results of this study indicate that macroeconomic instability and gross domestic product have respectively, positive, and negative effects on the diversification of export goods and destinations. Furthermore, the paper finds that the governance of organizational institutions has a negative effect on diversification, while sanctions have a positive effect on diversification of export goods and destinations. The paper concludes with finding that sanctions and instability of the macroeconomic variables have created bottlenecks for production and increased restrictions which has in turn led to the diversification of export goods and destinations of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance Economy
  • Export Diversification
  • Concentration Index of Goods & Country
  • Simultaneous Equations system
  • GMM method