ارائه الگو و شاخص‌های ارزیابی و نظارت نظام بانکی ایران (بر اساس اسناد بالادستی، الگوها و تجارب بین‌المللی سایر کشورها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

بانک­ها به عنوان مؤسسات مالی و خدماتی نقش تعیین­کننده­ای در گردش پول و ثروت جامعه بر عهده دارند و از این‌رو از جایگاه ویژه­ای در اقتصاد هر کشور برخوردارند. ماهیت فعالیت در صنعت بانکداری ایجاب می­کند که نظارت خاصی بر اجرای فعالیت­های بانکی صورت گیرد چراکه اجرای عملیات خلاف اصول و معیارهای اسلامی (وقوع انواع فساد بانکی و مبارزه با پولشویی) می­تواند منجر به تحمیل هزینه­های جبران­ناپذیری بر پیکره اقتصادی جامعه شود. لذا هدف این مطالعه ارائه الگویی جامع در رابطه با نظارت در نظام بانکی ایران می­باشد. در این مطالعه از روش تلفیقی کمّی و کیفی جهت ارائه مدل تحقیق استفاده شده است. در بخش کیفی از خبرگان حوزه­ اقتصادی و مالی خصوصاً در زمینه بانکداری که شامل اساتید دانشگاه، مدیران و معاونان بانک مرکزی و مدیران بانک­های کشور می­باشند با استفاده از روش گلوله برفی سؤال شده است. در بخش کمّی، از روش­های دیمتل و تحلیل سلسله مراتبی جهت استخراج مدل بهره گرفته شده است. در مرحله اول، تعداد 142 مفهوم در چارچوب 10 مقوله از مصاحبه با خبرگان استخراج گردید. در مرحله دوم، مفاهیم به 128 و مقوله­ها به 9 عدد کاهش یافتند. مقوله­ها شامل؛ اهداف نظارت، پیش شرط­های نظارت بانکی، خصوصیات ناظران، اختیارات ناظران، حیطه­های نظارت، شاخص‌های ارزیابی عملکرد، تناسب با معیارهای اسلامی، جلوگیری از وقوع انواع فساد بانکی و مبارزه با پولشویی می­باشد. بر اساس نتایج روش دیمتل مشخص شد که حیطه­های نظارت اثرگذارترین و اثرپذیرترین مؤلفه می­باشد. بر اساس روش AHP نیز اهداف نظارت با امتیاز 197/0، بالاترین امتیاز را در بین دیگر مؤلفه­ها به دست آورده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presenting a comprehensive model and indicators of evaluation and supervision of the banking system of Iran (based on upstream documents, patterns and experiences of other countries)

نویسندگان [English]

  • Vahid Farmanara 1
  • Farhad Ghaffari 2
1 Ph.D. in Economics
2 Faculty member at Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran
چکیده [English]

Banks as financial and service institutions play a decisive role in the circulation of money and the wealth of society and thus have a special place in the economy of each country. The nature of activity in the banking industry requires that special supervision be exercised over the conduct of banking activities, as conducting operations contrary to Islamic principles can lead to imposing irreparable costs on the economic body of society. Therefore, the purpose of this study is to present a comprehensive model of supervision in the Iranian banking system. In this study, a qualitative and quantitative method was used to present the research model.. In the quantitative section, we use Demetel methods and hierarchical analysis to derive the model. In the first stage, 142 concepts were extracted from 10 interviews with experts. Secondly, the concepts were reduced to 128 and the categories reduced to 9. The categories include supervision objectives, banking supervision prerequisites, supervisor characteristics, supervisory powers, supervisory areas, performance evaluation indicators, compliance with Islamic standard )prevention of corruption and money laundering(. Based on the results of the DEMATEL method, it(Dematel) was found that the domains of supervision are the most effective and most influential component.According to the AHP approach, the goals of monitoring with a score of 0.197 have the highest score among the other components.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Banking supervision
  • AHP
  • DEMATEL