نقش شاخص های حکمرانی و اقتصادی بر سیاستهای تجاری با رویکرد دلفی فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد الیگودرز، دانشگاه آزاد اسلامی، الیگودرز، ایران.

2 استادیار، گروه اقتصاد، واحد شهریار، دانشگاه آزاد اسلامی، شهریار، ایران.

3 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد الیگودرز، دانشگاه آزاد اسلامی، الیگودرز ، ایران.

4 استادیار، گروه ریاضی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین ، ایران.

چکیده

نوسانات سیاستهای بازرگانی و تجاری در ایران طی سالهای اخیر افزایش یافته است و به یک مسئله مزمن تبدیل شده است. با توجه به آنکه تداوم این نوسانات دارای آثار نامطلوبی برای جامعه مثل بی ثباتی اقتصادی و سیاسی است، شناسایی دلایل آن از اهمیت اساسی برخوردار است. هدف اصلی تحقیق شناسایی عوامل موثر بر سیاستهای بازرگانی و تجاری است. در هر کشور دولت به عنوان اصلی ترین نهاد حاکمیتی و یک رکن نهادساز با تشکیل و هدایت نهادها می تواند بر میزان و نحوه اثرگذاری تجارت بین الملل بر رشد اقتصاد موثر باشد. این مقاله دلایل اثرات بر سیاستهای بازرگانی در ایران را با استفاده از داده های مستخرج از مطالعه میدانی در سال 1402 و به کارگیری روش دیمتل فازی، مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
 نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، نوسانات سیاستهای بازرگانی یک پدیده چند بعدی است به طوری که انواع عوامل اقتصادی و نهادی در شکل گیری آن نقش دارند. مطابق یافته ها به ترتیب تحریم ها، نوسانات نرخ ارز، وفور منابع طبیعی، تورم، ثبات سیاسی، اثر بخش دولت، عضویت در سازمان تجارت جهانی، کنترل فساد، تعرفه گمرکی، درجه باز بودن اقتصاد به شدت بر سیاست تجاری تأثیرگذار بوده است. همچنین بیشترین تعامل بین متغیر ها به ترتیب شامل نوسانات نرخ ارز، اثر تحریم، درجه باز بودن تجاری، ثبات سیاسی، سازمان تجارت جهانی، تورم، اثر بخشی دولت، کنترل فساد، تعرفه گمرکی، وفور منابع طبیعی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Governance and Economic Indicators in Shaping Business Policies: A Fuzzy Delphi Approach

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghiasi 1
  • Bahram Fathi 2
  • Shahyad Abnar 3
  • Majid Anisi 4
1 Ph.D. Candidate, Department of Economics, Faculty of Management and Economic, Aligudarz Branch, Islamic Azad University, Aligudarz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Economics, Shahryar Branch, Islamic Azad University, Shahryar, Iran.
3 Assistant Professor, , Department of Economics, Faculty of Management and Economic, Aligudarz Branch, Islamic Azad University, Aligudarz, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Mathematics, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Government institutions and policies play a crucial role in shaping the volume and nature of international trade and influencing its impact on economic growth. However, in recent years, fluctuations regarding trade and business policies in Iran have become more pronounced, emerging as a chronic issue. These fluctuations can contribute towards economic and political instability, thus inflicting adverse effects on society. Identifying the underlying causes of such fluctuations is, therefore, of critical importance. The primary objective of this research is to identify the factors that affect commercial policies in Iran. For this purpose, by employing the Fuzzy Dematel method, this study analyses the factors affecting Iran's commercial policies, drawing on data from a field study conducted in 1402.
The results obtained show that that fluctuations regarding trade policy are the product of multifaceted economic and institutional factors. Concretely, the study reveals that sanctions, exchange rate fluctuations, natural resource abundance, inflation, political stability, government effectiveness, membership in the World Trade Organization (WTO), corruption, customs tariffs, and the degree of trade openness significantly influence trade policy. Furthermore, the strongest interactions among the variables occurs in the following order: exchange rate fluctuations, sanctions, trade openness, political stability, WTO membership, inflation, government effectiveness, corruption control, customs tariffs, and natural resource abundance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institutional index
  • economic index
  • business policies
  • fuzzy Delphi

مراجع

الباجی، یوسف؛ آذربایجانی، کریم و دایی کریم زاده، سعید. (1398). تأثیر سیاست‌های پولی و ارزی بر نوسانات تراز تجاری کشور با رویکرد مدل‌های تعادل عمومی پویای تصادفی، فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی، ۲۷ (۹۲)، ۳۷۳-۴۰۶.
پورمحمدی، سیده ساجده؛ طهرانچیان، امیر منصور و راسخی، سعید. (1399). اثرات تعاملی درجه باز بودن تجاری و سیاست‌های پولی بر رشد اقتصادی و تورم،فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی. 14(49). 73-88.
رمضان زاده ولیس، گلروز؛ پروین، سهیلا و خوش کلام خسروشاهی، موسی. (1398). اثر سیاست یکسان سازی نرخ ارز بر متغیرهای کلان اقتصادی با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه، پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 27(91 )، 7-42.
شاه آبادی، ابوالفضل؛ امیری, بهزاد و ساری گل, سارا. (1399). شناسایی عوامل موثر بر صادرات و واردات کشورهای منتخب عضو جنبش عدم تعهد با تاکید بر شاخص نهادی حکمرانی، نشریه علمی راهبردهای بازرگانی، 12(6)، 57-72.
غفاری فرد، محمد و رضایی، حسین. (1440). مدل‏سازی تاثیر بلندمدت سیاست های ارزی بر رشد اقتصادی در ایران: رویکرد پویایی سیستمی ،راهبرد توسعه، 66 (17)، 41-78.
گیلک حکیم آبادی، محمدتقی؛ احسانی، محمدعلی؛ اسعدی، مرضیه و مطرانلویی، پریسا. (1401). سنجش اثر تعامل سیاست پولی و مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی رهیافت بردار پارامتر زمان خودرگرسیون، دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، 9(2)، 141-178.
لطفعلی پور، محمــدرضا؛ زین الیانف، اکرم و اشرافی، نازگل. (1391). برررسی تاثیر کاهش موانع تعرفه ای بر کل واردات با استفاده از مدل خود رگرسیون برداری با وقفه های توزیعی، فصلنامه راهبرد اقتصادی، 1(3)، 119- 147.
محمدی، تیمور و غلامی، امیر. (1387). بررسی تأثیر سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز بر متغیرهای اساسی کلان اقتصادی،پژوهشنامه اقتصادی، 8(29)، 49-74.
نجفی استمال، سمیرا؛ حسینی، سید شمس الدین؛ معمارنژاد، عباس و غفاری, فرهاد. (1401). اثر سیاست‌های ارزی در جهت کاهش کسری حساب جاری (با تاکید بر بحران مالی سال 2008) ، خط مشی‏گذاری عمومی در مدیریت، 13(48)، 131-146.
نصیرپور، آرزو؛ شریفی رنانی، حسین؛ دائی کریم زاده، سعید و بصیرت، مهدی. (1398). تحلیل اثرهای سیاست‌های پولی و مالی بر کسری حساب جاری درکشورهای منتخب صادرکننده نفت: رهیافت خودرگرسیون‌ برداری تابلویی، فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. 24(2)، 143-160.
نیازی محسنی، محسن؛ شهرستانی، حمید؛ هژبرکیانی، کامبیز و غفاری، فرهاد. (1399). بررسی اثر شوک‌های سیاست پولی و درآمدهای نفتی بر تورم و رشد اقتصادی در ایران، اقتصاد پولی مالی، 27(19)، 29-46.
ولی‌بیگی، حسن؛ یاوری، کاظم؛ ابراهیمی، ایلناز و سحابی، بهرام. (1396). تحلیل اثر سیاست‌های پولی و مالی بر تجارت خارجی در ایران با رویکرد الگوهای تعادل عمومی پویای تصادفی، پژوهشنامه بازرگانی، 21(83)، 1-34.
Agior, P.R. and Montiel, P.J. (1996). Development Macroeconomics. Princeton University Press, Princeton, NewJersey. In Fan, M. and Zheng, Y. (1999). The impact of China’s trade liberalization for WTO Accession. A Computable General Equilibrium Analysis
Andini, C. (2023). Exchange-rate policy, institutions and wages: A macroeconomic quasi-experiment from Italy, 1997–2000. International Economics, 175, 158-170.
Arigoni, F., & Lenarčič, Č. (2020). The impact of trade policy uncertainty shocks on the Euro area.
Berden, K., Bergstrand, J. H., & Van Etten, E. (2014). Governance and globalisation. The World Economy, 37(3), 353-386.
Bojnec, Š., Fertő, I., & Fogarasi, J. (2014). Quality of institutions and the BRIC countries agro-food exports. China Agricultural Economic Review, 6(3), 379-394.
Boehm, C. E., Levchenko, A. A., & Pandalai-Nayar, N. (2023). The long and short (run) of trade elasticities. American Economic Review, 113(4), 861-905.
Bouzon, M., Govindan, K., Rodriguez, C. M. T., & Campos, L. M. (2016). Identification and analysis of reverse logistics barriers using fuzzy Delphi method and AHP. Resources, conservation and recycling, 108, 182-197.
Costinot, A., Lorenzoni, G., & Werning, I. (2014). A theory of capital controls as dynamic terms-of-trade manipulation. Journal of Political Economy, 122(1), 77-128.
Crowley, M., Meng, N., & Song, H. (2018). Tariff scares: Trade policy uncertainty and foreign market entry by Chinese firms. Journal of International Economics, 114, 96-115.
Doojav, G. O., Purevdorj, M., & Batjargal, A. (2024). The macroeconomic effects of exchange rate movements in a commodity-exporting developing economy. International Economics, 177, 100475.
Gylfason, T., Martínez‐Zarzoso, I., & Wijkman, P. M. (2015). Free trade agreements, institutions and the exports of eastern partnership countries. JCMS: Journal of Common Market Studies, 53(6), 1214-1229.
Harati, J., Behrad-Amin, M., & Kahrazeh, S. (2015). A study of the factors affecting Iran's export (gravity model application). Economic Growth and Development Research, 6(21), 46-29.
Hosseini, S. M., Soltanpour, Y., & Paydar, M. M. (2022). Applying the Delphi and fuzzy DEMATEL methods for identification and prioritization of the variables affecting Iranian citrus exports to Russia. Soft Computing, 26(18), 9543-9556.
Hsu, Y. L., Lee, C. H., & Kreng, V. B. (2010). The application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection. Expert systems with Applications, 37(1), 419-425.
Kaufmann, D., Kraay, A., & Mastruzzi, M. (2007). The worldwide governance indicators project.
Kannan, D., de Sousa Jabbour, A. B. L., & Jabbour, C. J. C. (2014). Selecting green suppliers based on GSCM practices: Using fuzzy TOPSIS applied to a Brazilian electronics company. European Journal of operational research, 233(2), 432-447.
Kehoe, T. J., Pujolas, P. S., & Rossbach, J. (2017). Quantitative trade models: Developments and challenges. Annual Review of Economics, 9(1), 295-325.
Lee, J. W. (1993). International trade, distortions, and long-run economic growth. Staff papers, 40(2), 299-328.
Li, H., Wang, W., Fan, L., Li, Q., & Chen, X. (2020). A novel hybrid MCDM model for machine tool selection using fuzzy DEMATEL, entropy weighting and later defuzzification VIKOR. Applied Soft Computing, 91, 106207.
Ma, Y., & Lv, L. (2023). Financial development, financial instability, and fiscal policy volatility: International evidence. The North American Journal of Economics and Finance, 64, 101873.
Ma, Y., Jiang, Y., & Yao, C. (2022). Trade openness, financial openness, and macroeconomic volatility. Economic Systems, 46(1), 100934.
Mayer, A., Haas, W., Wiedenhofer, D., Krausmann, F., Nuss, P., & Blengini, G. A. (2019). Measuring progress towards a circular economy: a monitoring framework for economy‐wide material loop closing in the EU28. Journal of industrial ecology, 23(1), 62-76.
Memarpoura, M., Hafezalkotobb, A., Khalilzadeha, M., Saghaeia, A., & Soltanic, R. (2022). Modelling the Effect of Monetary Policies of Central Bank on Macroeconomic Indicators in Iran using System Dynamics and Fuzzy Multi-Criteria Decision-Making Techniques. Advances in Mathematical Finance and Applications, 9(1), 1-32.
Moayed, M., Haghighat, A., Zare, H., & Khodaparast Shirazi, J. (2023). The effects of trade openness and some macroeconomic variables on exchange rate volatility in Iran. International Journal of Nonlinear Analysis and Applications, 14(1), 2351-2360.
Nguyen, M. L. T., & Bui, T. N. (2021). Trade openness and economic growth: A study on Asean-6. Economies, 9(3), 113.
Steinberg, D. A., & Nelson, S. C. (2019). The mass political economy of capital controls. Comparative Political Studies, 52(11), 1575-1609.
World Bank (2022). Retrieved from http://data.worldbank.org
Wu, J., Li, S., & Samsell, D. (2012). Why some countries trade more, some trade less, some trade almost nothing: The effect of the governance environment on trade flows. International Business Review, 21(2), 225-238.
فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار
دوره 10، شماره 35
فروردین 1404
صفحه 163-188

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار