الگوی خطمشی‌گذاری رمزارزها در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر تهدیدات امنیتی-اقتصادی رمز ارزها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مدیریت راهبردی فضای سایبر، دانشکده امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

2 دکترا، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکترا، گروه مدیریت راهبردی فضای سایبر، دانشکده امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

چکیده

در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﮐﺸﻮر ﺑﻪ‌دﻟﯿﻞ کم‌توجهی ﺑﻪ خطمشی‌گذاری ﻓﻀﺎی‌ﻣﺠﺎزی، از فرصت‌های ﭘﯿﺶ روی آن به‌خوبی استفاده‌نشده و آسیب‌های ﻧﺎﺷﯽ ازآن ‌رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ. خطمشی‌گذاری، ارکان متعددی ازجمله شناخت مسئله، طرح، تدوین، مشروعیت‌بخشیدن، اجرا و ارزشیابی آن دارد. رمزارزها به‌عنوان یکی از دستاوردهای بلاک‌چین هستند و اگرچه غالب ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺰاﯾﺎی آن ﻫﺴﺘﻨﺪ لیکن ﺑﺎ سردرگمی‌های ﻓﺮاواﻧﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑا آن ﻣﻮاﺟﻪ شده‌اند و تاکنون در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ اﺷﺘﺮاک ﻧﻈﺮ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﺮﺳﯿده و روﯾﮑﺮدهای مختلفی پیش‌گرفته‌اند. تهیه یک الگوی جامع ازخطمشی‌گذاری رمزارزها علاوه بر بهره‌گیری کامل از تمامی دستاوردهای جهانی می‌بایستی با نیازها و دغدغه‌های بومی کشور نیز تطابق داشته ‌باشد؛ لذا در این مقاله به‌دنبال اهدافی چون اجزای الگوی خطمشی‌گذاری رمزارزها و رابطه بین آن‌ها، تهدیدات رمزارزها، بازیگران اصلی و نقش بانک مرکزی هستیم.
پژوهش حاضر، پژوهشی توسعه‌ای-کاربردی و به‌صورت آمیخته بوده و داده‌های کیفی جمع‌آوری‌شده، در نرم‌افزار مکس‌کیودا و به روش نظریه‌پردازی داده بنیاد تحلیل کیفی و سپس کدگذاری‌ها انجام شد و پس از آن، با اخذ نظر خبرگان و تحلیل آن‌ها با مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی (PLS) تحلیل کمی، الگوی موردنظر تأیید شد. در پایان با پاسخ دادن به سؤالات تحقیق، پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Proposing a Model of Policy making for the Crypto Currency Market in the Islamic Republic of Iran with an Emphasis on Security-Economic Threats of Crypto Currencies

نویسندگان [English]

  • Hamed Haji Mollamirzaee 1
  • Hamed Najafi Jezeh 2
  • Mohammad Babak 3
1 Associate Professor, Department of Cyber Space Strategic Management, Faculty of Security, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
2 Ph.D., Department of Economics, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
3 Ph.D. Candidate, Department of Cyber Space Strategic Management, Faculty of Security, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The lack of attention to policymaking for the cyberspace field in Iran, has left the opportunities present in this field under-utilized, whereas the harms emanating from this field are spreading. Policymaking has several dimensions, including problem recognition, design, formulation, legitimization, implementation, and evaluation. Cryptocurrencies are one of the products that are based on blockchain technologies. Even though many countries are searching for strategies to utilize the benefits presented by this technology, the challenges present in this field has meant that a unitary comprehensive approach to these challenges has not yet been proposed. A comprehensive model policymaking for cryptocurrencies, should take full advantage of global achievements, whilst being compatible with the local context and requirements. In line with foregoing, this article attempts to analyze the components of a policymaking model for cryptocurrencies; the relationships between them; the threats posed by cryptocurrencies; the key actors; and the potential roles of the central bank.
The present paper can be classed as mixed developmental-applied research. The qualitative data for the purpose of this study was collected via MaxQuda software. Data theorizing was based on qualitative analysis foundation's method. After undertaking coding, the opinions of experts in the field were gathered and analyzed according to structural equation modeling method of Partial least square (PLS). The model was subsequently confirmed by quantitative analysis. The paper ends with presenting suggestions for future research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model
  • Policy Making
  • Crypto Currency
  • Digital Currency
الوانی، مهدی و شریف‌زاده، فتاح. (۱۳۹۱). فرایند خطمشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
اﻟﻮاﻧﻲ، ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪی؛ خنیفر، حسین و حاجی ملامیرزایی، حامد. (1393). ﺗﺪوﻳﻦ اﻟﮕﻮی خطمشی‌گذاری ﻓﻀﺎی ﻣﺠﺎزی ﻛﺸﻮر، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، 4(13)، 75 -100.
بابا زاده، یوسف؛ فقهی فرهمند، ناصر؛ پاسبانی، محمد و علوی متین، یعقوب. (1400). مدل مفهومی شاخص‌های تسهیل‌کننده استفاده از رمزارزها در مبادلات بین‌المللی در شرایط تحریم، مدیریت کسب‌وکارهای بین‌الملل، 4(1)، 167-188.
بابک، محمد؛ مرادی، محمدرضا و سعادتمند، امیر مسعود. (1399). مدیریت ذخیره‌سازی و نگهداری رمزپول‌ها با کیف‌های دیجیتال، فصلنامه اقتصاد دفاع، 5(18)، 81-103.
باقری، محمدرضا و پور عزت، علی‌اصغر. (1392). ارائه الگوی ترکیبی برای خطمشی‌گذاری در عرصه دانشگاه، فصلنامه مجلس و راهبرد، 20(74)، 165-199.
پژوهشگاه فضای مجازی. (1399). تحلیلی بر سیاست‌گذاری استخراج رمز دارایی‌ها (رمزارزها) در ایران و ارائه پیشنهادهای سیاستی، مرکز بررسی‌های استراتژیک.
حاجی ملامیرزایی، حامد. (1398). پول مجازی، تهران: انتشارات راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
حاجی ملامیرزایی، حامد. (1398). خطمشی‌گذاری فضای مجازی، تهران: انتشارات راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
حسنی، پیمان. (1398). گزارش IBM از کاهش محبوبیت پول نقد، قابل دسترسی در: https://digiato.com/article/2019/11/13
خلیلی پور رکن‌آبادی، علی و یاسر نورعلی وند (1391). تهدیدات سایبری و تأثیر آن بر امنیت ملی، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﻫﺒﺮدی، 15(56)، 167-196.
د، ﺳﯿﻠﻮا. (2017). رمزارزها: رگلاتوری بین‌المللی و یکپارچه‌سازی رﻓﺘﺎرﻫﺎ، ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﺪرن ﺳﺎزی ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺠﺎرت جهانی کمیسیون ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ وﯾﻦ.
ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ ﭘﻮر، ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪی؛ ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ ﻧﮋاد، ﺣﺎﻣﺪ و پور مطهر، ﻣﻬﺪی. ( 1396). ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﻘﻬﯽ ﭘﻮل ﻣﺠﺎزی، دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺎﻟﯽ اﺳﻼﻣﯽ، 6(12)، 167-192.
شاکری، محمدعلی و خوشخو، مهدی. (1398). پدیده رمزارز، مخاطرات، فرصت‌ها و نحوه سیاست‌گذاری، پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
شاهچرا، مهشید؛ طاهری، ماندانا و فرجی، مرجان. (1400). چهارچوب مقررات گذاری رمزارزها در ایران: بررسی رویکردهای بین‌المللی و ارائه پیشنهاد، پژوهشکده پولی و بانکی وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
عباسی، طیبه و بیگی، وحید. (1395). تبیین چالش‌های اجرای خط‌مشی‌های عمومی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست علم و فناوری، 9(3)، 1-12.
ﻓﺮازﻣﻨﺪ، ﻋﺎﻃﻔﻪ؛ عرب سرخی، اﺑﻮذر؛ آﻗﺎﯾﯽ، ﻣﺤﺴﻦ و آزادوار، ﻧﺠﻤﻪ. (1400). اراﺋﻪ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ذیﻧﻔﻌﺎن و ﺑﺎزﯾﮕﺮان اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ رﻣﺰارز، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ، 11(40)، 245-276.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1397). ارز ﻣﺠﺎزی: قانون‌گذاری در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ ﺑﺮای اﯾﺮان.
هاولت، مایکل؛ رامش، ام و پرل، آنتونی. (1394). مطالعه خط‌مشی عمومی، چرخه‌های خط‌مشی و زیرنظام‌های خط‌مشی، ترجمه عباس منصوریان و علی گلشن، تهران: انتشارات مهربان نشر.
منفرد، هما؛ مهشید شاهچرا و نوربخش، فاطمه. (۱۳۹۶). تعیین معیارهای مقررات گذاری در ارزهای رمزینه، هفتمین همایش ملی بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی.
نوری، مهدی و نجفی جزه، حامد. (1400). بررسی تنظیم‌گری رمزارزها در اقتصاد ایران با رویکرد نظریه بازی‌ها. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی. 11(39)، 135-158.
نیاز آذری، کیومرث؛ اسماعیلی شاد، بهرنگ و ربیعی، مجید. (1390). سیاست‌گذاری و فرآیند خط‌مشی عمومی در نظام آموزشی. قائم‌شهر: نشر مهرالنبی.
مرادخواه عباسی، فاطمه و رضایی، عطیه. (1395). سیاستگذاری و برنامه ریزی فرهنگی در حوزه فضای مجازی، دومین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران.
 
Goodkind, A. L., Jones, B. A., & Berrens, R. P. (2020). Cryptodamages: Monetary value estimates of the air pollution and human health impacts of cryptocurrency mining. Energy Research & Social Science59, 101281.
Hammond, S., & Ehret, T. (2022). Cryptocurrency regulations by country. Thomson Reuters, 1-37.
Keister, T., & Sanches, D. (2018). Managing aggregate liquidity: the role of a central bank digital currency.  Available at https://www. semanticscholar. org/paper/Managing-Aggregate-Liquidity-% 3A-The-Role-of-a-Bank-% E288.
Perkins, D. W. (2020). Cryptocurrency: The economics of money and selected policy issues. Congressional Research Service, 1-27.