مضامین راهبردهای اقتصادی مؤثر بر کنترل نارآمی‌های اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه فرماندهی و ستاد، دانشگاه افسری امام‌ حسین (ع)، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

3 استادیار، گروه فرماندهی و ستاد، دانشگاه افسری امام‌ حسین (ع)، تهران ایران.

چکیده

 ناآرامی‌های اجتماعی تهدیدات پیچیده، فراگیر، پُرهزینه تلقی می‌شود که در صورت عدم شناخت علل شکل‌گیری و انجام اقدامات غیر منطقی در فرایند کنترل آنها، نظام‌ها هزینه‌های سنگین (سقوط) را متحمل خواهند شد. نظر به شکل‌گیری این پدیده در کشور طی چهاردهه از یک سو و تأثیرپذیری افکار عمومی کشور از مبانی ارزشی و وجود راهبردهای اثربخش و منطبق با فطرت انسان در این مبانی از جمله نهج‌البلاغه هدف نوشتار حاضر احصاء مضامین راهبردهای اقتصادی مؤثر بر کنترل ناآرامی‌های اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه می‌باشد. نظر به اینکه شکل‌گیری اکثر ناآرامی‌های اجتماعی متأثر از مشکلات اقتصادی است با بهره‌گیری از روش آمیخته اکتشافی مضامین سیزدهگانه راهبردهای اقتصادی مؤثر بر جلوگیری و کنترل ناآرامی‌های از نهج‌البلاغه احصاء و در معرض قضاوت ۱۰ نفر از خبرگان قرار گرفت که ضریب لاوشه راهبردها توسط جامعه خبرگی ۸۹/۰ تعیین گردید. سپس راهبردهای فوق جهت رتبه‌بندی در معرض قضاوت ۹۲ نفر از کارشناسان قرارداده شده؛ نظر به اینکه میانگین رتبه راهبردها 97/3، آزمون تی 122/12، درجه آزادی91، سطح معنی‌داری 000/0 و کای اسکوثر 993/104 تعیین گردید، مؤید اثربخشی راهبردهای احصا شده بر ممانعت از شکل‌گیری و کنترل ناآرامی‌های اجتماعی است. با بهره‌گیری از ظرفیت راهبردهای فوق دستاوردهای برای نظام محقق می‌شود که در مبحث نتیجه گیری به آن اشاره شده‌است .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effective Economic Strategies for Controlling Social unrest from the perspective of Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Khanahmadi 1
  • َAlireza Zeinal 2
  • Mohammad Kazem Basirati 3
1 Assistant Professor, Department of Command and Staff, Imam Hossein University of Officer Training. Tehran, Iran.
2 M.A., Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Humanities, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Command and Staff, Imam Hossein University of Officer Training, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Social unrest is a complex, pervasive, costly threat ... that if the causes of its formation are not known and irrational actions are taken in the process of controlling them, the systems will incur heavy costs. Considering that this phenomenon has been present in the country during the past four decades on the one hand, and the liability of public opinion to being swayed by foreign influences, it is important to adopt effective strategies in accordance with human nature such as those proposed by Nahj al-Balagheh. Noting that social unrests is highly affected by economic problems, the paper adopted an exploratory method to investigate the effectiveness of thirteen economic strategies for preventing and controlling unrest which were adopted from Nahj al-Balagheh. These strategies were subsequently judged by 10 experts resulting in a content validity of 0/89. The strategies were subsequently subjected to the opinions of 92 experts.
Considering that the average rank of strategies was 3.97, T test 12.122, degree of freedom 91, significance level was 0.000 and Chi-square was 104.993, it confirms the effectiveness of the strategies for preventing the formation and controlling of social unrest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Strategies
  • Social Unrest
  • Nahj al-Balaghah
الهی قمشه‌ای، محمدمهدی. (1376). ترجمه قرآن‌کریم، قم: انتشارات لقاء.
تقوی، سیدمهدی؛ شیرزاد، هادی؛ متقی، ابراهیم و خادمیان، طلیعه. (1399) تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به خشونت سیاسی با تأکید بر موفقیت در ناآرامی و کنترل ناآرامی‌ها شهروندان شهر تهران، ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، 13(52)، 109-132.
تمیمی، عبدالواحدین. (1366). غررالحکم و دررالکم، قم: دفتر تبلیغات.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری http://leader.ir
پناهی، محمدحسین و گودرزی، آیت‌الله. (1393). ناآرامی‌های اجتماعی عوامل و فرآیند آن، ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، 6(23)، 25-48.
خان‌احمدی، اسماعیل. (139۹). بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری جنگ از منظر مبانی ارزشی و آموزه‌های دین مبین اسلام، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست دفاعی، 19(110)، 177-209.
خان‌احمدی، اسماعیل. (139۹)، عوامل مؤثر در جذب جوانان به بسیج راهبرددفاع همه جانبه، فصلنامه علمی-ترویجی مدیریت پژوهش‌های دفاعی، 19(88)، 105-.131
حافظ‌نیا، محمدرضا. (۱۳۸۹). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم‌انسان، تهران: انتشارات سمت.
حرعاملی، محمدحسین. (1413ه.ق). وسایل الشیعه، بیروت: مؤسسه آل البیت الاحیاءالتراث.
حیدرنژاد، علی؛ افشاری، علی و مقیمی، مهدی. (۱۳۹۹). ﺗﺤﻠﯿﻞ راﻫﺒﺮدﻫﺎ و راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ اﺳﺘﺎن ﯾﺰد ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل و ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺐﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، 10(49)، 71-90.
شیروانی، علی. (1391). ترجمة نهج‌البلاغه، قم: دفتر نشر معارف.
دشتی، محمد. (1394). ترجمه نهج‌البلاغه، چاپ چهارم، قم: انتشارات اجود.
دشتی، محمد (1390). امام علی(ع) و اقتصاد، چاپ چهارم، قم: نشر مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).
دلاور، علی. (1388). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
دیزجی، مهدی. (۱۳۹۱). جزوه مقابله با اغتشاشات، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع).
رشاد، علی اکبر. (1380). دانشنامه امام علی(ع)، جلد هفتم اقتصاد، تهران: نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
عظیمیان، قدرت‌الله. (۱۳۹۳). راهبردهای مناسب برای مدیریت بحران ناشی از تهدیدات اجتماعی، ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، 7(22)، 137-172.
عمید، حسن. (1377). فرهنگ فارسی، چاپ یازدهم، تهران: چاپخانه سپهر.
فاضل لنکرانی، محمد. (1366). کشورداری از دیدگاه امام علی(ع)، قم: نشر فرهنگ اسلامی.
فیض‌الاسلام سیدعلی نقی. (1365 ه.ش،). شرح نهج‌البلاغه، قم: انتشارات فقی
قمی، شیخ عباس. (1384). مفاتیح‌الجنان، ترجمه الهی قمشه‌ای، چاپ پنجم، قم: نشر محمد.
کلینی، محمدبن یعقوب (1365). اصول الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی محمد باقر. (1403)، بحار الانوار، بیروت: انتشارات دارالحیاء.
محمدولی‌زاده، قربان. (۱۳۹۶). بررسی اثربخشی اقدامات نیمه‌سخت سپاه سیدالشهدا در ایجاد امنیت در استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع).
محمدی ری شهری، محمد. (1412). موسوعه الامام علی ابن ابیطالب، چاپ اول، قم: دارالحدیث.
مفید، ابوعبدالله النعمان. (1404). امالی، ترجمه: حسین استاد ولی و علی‎اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
مکارم‌‍شیرازی، ناصر. (۱۳۹۰). پیام امیرالمؤمنین شرح جدیدی برنهج‌البلاغه، قم: انتشارات علی ابن ابی‌طالب.
مهدی‌خانی، فرشاد. (۱۳۹۸) تاکتیک‌های مؤثر در اغتشاشات شهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع).
یوسفی رامندی، رسول، محمدمهدی. (1399). راهبردهای پیشگیرانه فعال بحران سیاسی–امنیتی مبتنی بر تحلیل ناآرامی‌های سال 1397، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست دفاعی، 19(112)، 97-129.